Studenten brengen eigen voedselkeuzes in kaart

Het projectteam van ‘Mbo-student in Actie naar Plantaardig voedsel’ onderzoekt het voedselkeuzegedrag van mbo’ers tussen de zestien en twintig jaar. De studenten gaan interventies bedenken om een plantaardig voedselkeuzegedrag onder de eigen doelgroep te stimuleren.

Het twee jaar durende project ‘Mbo student in Actie voor Plantaardig voedsel’ (MAP) is begin dit jaar van start gegaan. Het gaat om een subsidie vanuit het programma Praktijkkennis voor Voedsel en Groen (PVG). “Deze regeling is bedoeld om thematische vraagstukken te financieren die naast regieorgaan SIA, extra worden ondersteund door de ministeries van LNV en VWS. Hiermee roept Regieorgaan SIA hogescholen op om onderzoek te doen binnen een aantal vastgestelde thema’s in het groene domein”, vertelt projectleider Antien Zuidberg.

“Deze specifieke call richt zich op ‘gezond en duurzaam voedsel voor jongeren in de leeftijd van zestien tot twintig jaar. Daarom hebben wij voor mbo-studenten gekozen, maar heel graag wilden we ook de hbo-opleidingen hierbij betrekken.” Ook plantaardig voedsel was een bewuste keuze. “Mensen weten over het algemeen wel wat gezond voedsel is, maar duurzaam voedsel vinden zij veel lastiger. Omdat plantaardig voedsel één van de meest effectieve manieren is om gezondheid en duurzaamheid te verenigen, hebben we daarvoor gekozen.”

Voedselkeuzes van studenten

Over de aanleiding van de projectvraag zegt Zuidberg: “Naarmate jongeren ouder worden, maken ze steeds vaker eigen voedselkeuzes. Helaas is er weinig bekend over de voedselkeuzes van studenten tussen de zestien en twintig jaar. Welke keuzes maken ze, hoe en waarom? Sommige onderzoekers suggereren dat jongeren zich wel degelijk interesseren voor duurzame en gezonde voeding. Andere onderzoekers spreken dit tegen: jongeren houden zich nauwelijks bezig met hun voedselkeuzes.”

Daarom wordt allereerst onderzocht welke voedselkeuzes de mbo-studenten maken. “Door het hele land houden hbo-studenten interviews met mbo-studenten. Daarbij vragen ze naar hun gedrag op dit moment. Dus wat eten ze aan plantaardig voedsel, wat is hun associatie daarmee, hoe denken en voelen ze daarbij, wat eten ze op een gemiddelde dag en willen ze daar verandering in brengen of niet. En ook: wat roept juist weerstand op? Deze interviews worden zowel gehouden onder de food en non-food studenten.”

In totaal worden er 120 interviews afgenomen in vier regio’s van Nederland. Aan de hand daarvan worden vervolgens een aantal persona’s gedestilleerd. “Een bijvoorbeeld van een persona is: een mbo-student die een food-opleiding doet, die bewust flexitarisch is en die zoveel als mogelijk gezond eet, maar ook plantaardig eten belangrijk vindt. De andere persona’s halen we uit het onderzoek. Deze mbo-studenttypes gaan we aan de mbo-studenten tonen. Ter validatie vragen wij of ze zichzelf in één van die types herkennen.”

Plantaardige challenges

De volgende stap is om de verkregen informatie, dus kennis over de scholieren, weer terugbrengen naar de klas. Zuidberg licht toe: “In verschillende klassen worden plantaardige challenges uitgevoerd. Zo gaan de studenten van de koksopleiding van het Koning Willem 1 College een gerecht of een menu ontwikkelen voor hun eigen doelgroep en Voeding- en techniekstudenten van Yuverta gaan een product ontwikkelen.” De bedoeling is om het project ook als oefencasus in het onderwijs te brengen.“ Het gaat nu dus veel over het oefenen in interviewen en samenvatten in een empathy map. Het is een real life case die ook breder ingezet kan worden.” De plantaardige challenges worden in de curricula zelf opgenomen, vervolgt Zuidberg. “We vragen studenten om posters te maken en die worden dan op mbo-inspiratiedagen bij elkaar gebracht.”

Vervolgens wordt gekeken wat de beste ideeën zijn en op welke manier de meeste impact gemaakt kan worden. “We willen daar de beste ideeën uit ophalen voor een nieuwe onderzoeksaanvraag. Zodat we daadwerkelijk de beste suggesties die door mbo’rs zelf zijn ontwikkeld kunnen implementeren.”

Plantaardig aanbod uitbreiden is lastig

Zuidberg is heel benieuwd naar de resultaten en hoopt dat deze ook binnen HAS Hogeschool worden geïmplementeerd. “We willen graag het plantaardige aanbod uitbreiden, maar merken ook dat dit best lastig is. Onze school is een doorsnede van de hele bevolking. We hebben studenten in huis die willen gaan werken in de primaire dierlijke of plantaardige productie, maar ook food innovation studenten. De eerste groep is voorstander van vlees eten, de tweede groep is duidelijk meer vegetarisch, en wil graag meer plantaardig aanbod. Beide doelgroepen willen we blijven bedienen. We onderzoeken samen met onze cateraar hoe we dit het beste kunnen aanpakken.”

Het allerbelangrijkste is volgens de projectleider om gezond en duurzaam voedsel heel lekker en heel aantrekkelijk geprijsd te maken. “Smaak, prijs en gemak zijn essentieel. De ene groep moet je verleiden met prijs, de andere met gemak en weer een ander met heel lekker, of heel hip. Elk persoon moet op een andere manier worden overtuigd om een stap te maken richting meer plantaardig (en dus minder dierlijk) voedsel.”

Iedereen meenemen in het proces

Daarnaast is het belangrijk om iedereen in het proces mee te nemen. “Zo moeten bijvoorbeeld ook alle medewerkers overtuigd zijn van een meer plantaardig aanbod. Zijn ze dat niet, dan wordt het heel erg moeilijk om tot verandering te komen. Echt alle stakeholders moeten het belang inzien om iets te veranderen en met elkaar in gesprek blijven.”

Ze is heel blij met het project. “Naast het belang van het vraagstuk rondom het bevorderen van plantaardige voedselkeuzes, is het volgens Zuidberg ook heel waardevol vanwege de intensieve samenwerking die plaatsvindt tussen verschillende hbo- en mbo-instellingen in heel Nederland, zowel op het niveau van onderzoekers, docenten als studenten. Hiermee kunnen we echt impact maken. Daar ben ik heel trots op.”