Hoe wordt kweekvlees goedkoper?

Terwijl het al jaren mogelijk is om kweekvlees te produceren, blijft de commercialisering achter. Regelgeving is lastig, en de consumentenperceptie is alles behalve rooskleurig. Daarbij komen ook nog de hoge productiekosten van kweekvlees en dat maakt het lastig om te concurreren met ‘echt’ vlees. Bedrijven zoeken naarstig naar manieren om de kosten te drukken.

De eerste kweekvleesburger van Mosa Meat vergde een bedrag van € 250.000. Hoeveel het tegenwoordig kost om een kweekvleesproduct te maken, laten bedrijven niet graag weten. In 2021 werden de kosten voor het produceren van 400 gram kweekvlees geschat op $17 tot $23 op zijn laagst. Een andere studie schat de kosten in 2022 op $63. De techniek is sindsdien verder ontwikkeld, maar er is te weinig informatie om te zeggen wat het produceren van kweekvlees op dit moment kost. Wat wel zeker is, is dat kweekvleesproducenten niet op het prijsniveau zitten van het vlees dat ze willen vervangen.

Dat heeft een aantal redenen:

• De productieschaal is nog klein;
• De kosten voor het groeimedium zijn hoog;
• De faciliteiten zijn duur;
• Vlees ‘onnatuurlijk’ goedkoop.

Om gecultiveerd vlees gangbaar te maken, moet er dus iets veranderen in de kostprijs. Elliot Swartz van The Good Food Institute: “Er zijn ook zeker andere factoren die meespelen in de prijs van kweekvlees zoals arbeid maar totdat deze grote uitdagingen zijn opgelost, zal de prijs van kweekvlees niet echt dalen.”

Goedkoper groeimedium voor kweekvlees

Bij de productie van kweekvlees worden stamcellen gebruikt die zich vervolgens kunnen ontwikkelen tot elke soort cel. De geselecteerde cellen worden vervolgens in een bioreactor geplaatst in een zuurstofrijk vloeibaar mengsel van aminozuren, suikers, vitamines, groeifactoren en andere voedingsstoffen. Dit heet het groeimedium. Swartz: “Dat is een dure aangelegenheid, omdat die voedingsstoffen veelal afkomstig zijn uit de farmaceutische industrie. Het is mogelijk om deze ingrediënten te vervangen door foodgrade alternatieven. Deze zijn beter beschikbaar en verschillen qua zuiverheid helemaal niet zo van farma.”

Er zijn steeds meer partijen bezig met de ontwikkeling van goedkoper groeimedium. In 2023 toonde verschillende studies aan dat het mogelijk is om voedingsreststromen zowel te gebruiken als grondstof als voor groeimedium. The Good Food Institute en onderzoekers van verschillende Amerikaanse universiteiten bevestigden dat het mogelijk is om sojaboonmeel, koolzaadmeel en bierbostel te gebruiken in het groeimedium. In Singapore en Zuid-Korea zien onderzoekers gefermenteerd sojaboonmeel en okara als mogelijke vervanging voor de voedingsstoffen in het traditionele serum.

Ook in Nederland wordt er onderzoek naar een goedkoper groeimedium gedaan. Kweekvleesproducenten BlueNalu en Mosa Meat werken hier samen met Nutreco aan een alternatief voor het dure groeiserum. Dit onderzoek is nog in een erg vroeg stadium, laat Nutreco weten, maar ze werken aan een groeimedium op basis van foodgrade ingrediënten.

Hergebruik van groeimedium

Daarnaast wordt er ook te veel groeiserum gebruikt. Swartz: “De groeimedia zijn ook niet op maat gemaakt voor bepaalde cellen: het is een soort one-size-fits-all oplossing. Dat zorgt er ook voor dat er ingrediënten in zitten die onnodig of overtollig zijn, wat leidt tot verspilling. Meer ingrediënten betekent hogere kosten.” Eén van de oplossingen is het hergebruiken van groeimedium. Verschillende start-ups en onderzoeksinstellingen doen nu onderzoek naar de mogelijkheden hiervan. De grote uitdaging is de ontwikkeling van ammoniak in het groeimedium, waardoor het minder effectief is.

Het Zweedse Re:meat werkt aan een methode zonder groeimedium. Zij bewerken de celstructuur op een manier waardoor de cel denkt dat groeifactoren zich binden aan de receptoren, zonder dat dat daadwerkelijk gebeurt.

Onzekerheid over opschalen bioreactoren

Dan is er nog de uitdaging van de dure faciliteiten. Het is moeilijk om op te schalen voor kweekvleesbedrijven, omdat de bioreactoren duur zijn. Hoe groter de bioreactor, hoe goedkoper die wordt. Maar de uitdaging ligt ook bij die opschaling. Swartz: “Er is een technologisch risico, misschien kunnen dierlijke cellen niet groeien op zo’n grote schaal. Het is moeilijk om dan zuurstof en voedingsstoffen goed te verdelen over de gehele tank. Dan is er een operationeel risico: een grotere reactor heeft meer oppervlakte, waardoor er meer risico is op besmettingen.”

Bedrijven zijn nu pas echt begonnen met het bouwen van hun productiefaciliteiten, dus er is nog niet zoveel data. “Je hebt een enorme hoeveelheid bioreactorcapaciteit nodig om slechts 1% van de totale vleesconsumptie te produceren met kweekvlees.” Op dit moment is er wereldwijd ongeveer 15 miljoen liter aan bioreactorcapaciteit, om aan 1% van de totale vleesconsumptie te komen moet je die capaciteit honderd keer zo groot maken. “Een studie van Ark Biotech berekent zelfs dat er 60 miljard liter aan capaciteit nodig is om de volledige vleesconsumptie te produceren met gecultiveerd vlees. En dat is dan berekend aan de hand van een zeer geoptimaliseerde productie.”

Uit een vragenlijst van The Good Food Institute blijkt dat de 19 bedrijven wereldwijd verwachten dat ze in 2026 samen ongeveer 25 kiloton kunnen produceren.

Hybride producten als oplossing?

Er is dus nog een lange weg te gaan voordat kweekvlees echt goedkoper is dan traditioneel vlees, maar er zijn genoeg mogelijkheden om de kosten in de toekomst te drukken. Een manier waarop kweekvleesbedrijven nu kweekvlees af proberen te zetten, is door hybride producten te maken: gedeeltelijk plantaardig met toevoegingen van kweekvlees, bijvoorbeeld vet. Hierdoor kunnen kweekvleesbedrijven eerder hun producten afzetten en sneller opschalen.